5 RZECZY, O KTÓRYCH WARTO PAMIĘTAĆ, BY UNIKNĄĆ KULTUROWYCH BARIER W KOMUNIKACJI!

 

Stosowanie stereotypów jest często nieświadome i automatyczne, tak samo jak występowanie błędów atrybucji. Ich zastosowanie może także stworzyć bariery komunikacyjne, więc równie istotne jest zapoznanie się z ich mechanizmem.

Jak powszechnie wiadomo, stereotyp to uproszczona reprezentacja poznawcza, „obraz umysłowy w głowach“ (Lippmann, 1992). To znaczy, że przypisujemy danym grupom konkretne cechy. Stosowanie stereotypów może wpłynąć na efektywność komunikacji. Często zdarza się, że wartościujemy osoby, z którymi rozmawiamy ze względu na ich status. Kierujemy się wtedy wyuczonymi schematami dotyczącymi konkretnych grup. Jeśli zaliczymy jakąś osobę do konkretnej grupy, to będziemy przypisywać jej ogólne cechy powszechnie określające społeczność, do której należy. Wpłynie to także na zachowanie wobec takiej osoby. Może to skutkować tym, że w komunikacji pojawi się bariera i wiele spraw ocenimy błędnie.

Dobrym przykładem, który pokazuje jak stereotypy wpływają na sądy o innych ludziach jest badanie przeprowadzone przez Darley i Gross w 1983 roku.

• Celem eksperymentu było sprawdzenie jak schematy dotyczące danych grup społecznych wpływają na oceny uczestników.
• Badani zostali podzieleni na dwie grupy. W obu został zaprezentowany film, w którym mała dziewczynka bawiła się w bogatym w zabawki środowisku (grupa pierwsza) lub ubogim (grupa druga) środowisku. Następnie uczestnikom pokazano to samo dziecko, tym razem rozwiązujące test kognitywny, w którym zrobiło kilka błędów i zaznaczyło parę poprawnych odpowiedzi (50/50). Po tej czynności badani zostali poproszeni o wypowiedzenie się na temat jej inteligencji oraz możliwości osiągania sukcesów w dalszym życiu.
• Badani podobnie ocenili inteligencję dziewczynki. Kontrastowo, osoby z grupy, które widziały dziecko bawiące się w bogatym środowisku twierdziły, że odniesie ona większy sukces, niż jak ocenili to osoby z grupy, której przedstawione środowisko dziewczyny było ubogie.
• Badanie to dokładnie przedstawia, że na osąd uczestników wpłynął stereotyp tego, co znaczy być biednym lub bogatym. Co więcej, badani nie zdawali sobie sprawy z tego, że jakiekolwiek schematy wpływają na ich myślenie. Podany przykład pokazuje jak stereotypowe myślenie wpływa na sposób, w jaki oceniamy innych.

Należy zdawać sobie z tego sprawę, aby pochopnie nie oceniać osoby i sytuacji, co pozwoli nam na uniknięcie nieporozumień i barier w komunikacji.

Jak wykorzystać daną wiedzę w praktyce?

 

Top 5 rzeczy, o których powinieneś pamiętać, gdy komunikujesz w zespole współpracę z klientem/pracownikami innej narodowości

• Pamiętaj, że czasami tłumacząc idiomy np. z języka polskiego na angielski popełniane są błędy. Wtedy standardowe dla nas powiedzenia mogą nie trafiać do odbiorcy i nie przekazywać zamierzonej idei. Przykładem takiego nietrafnego tłumaczenia jest następujący idiom: „z góry dziękuję”, który bywa dosłownie tłumaczony na „thank you from the mountain”. Warto w takiej sytuacji przypomnieć zespołowi, że lepiej pójść w kierunku komunikacji dwustronnej, czyli zadawać pytanie „jak rozumiesz moją wypowiedź?”
• Poprowadź krótkie spotkanie, na którym wyjaśnisz ludziom kluczowe różnice pomiędzy waszą kulturą, a kulturą osoby innej narodowości. W ten sposób powinno udać Ci się wzbudzić chęć zniesienia dystansu spowodowanego obecnością osoby innego pochodzenia. Jest też większe prawdopodobieństwo, że po zrozumieniu danych różnić międzykulturowych komunikaty będą interpretowane w innych kryteriach kulturowych dzięki czemu komunikacja stanie się efektywniejsza. Warto skorzystać z następującego linku: https://www.hofstede-insights.com/product/compare-countries/. Strona umożliwia zobaczenie i porównanie istniejących różnić kulturowych między danymi krajami.
• Buduj szacunek i zrozumienie wobec innych kultur. Przypomnij zespołowi, aby używał określeń preferowanych.
• Zwróć uwagę na panujący w danym kraju kontekst kulturowy. Może być on wysoki lub niski. Przykładowo, Niemcy cechują się niskim kontekstem kulturowym, a co za tym idzie są bardzo konkretni, mówią dokładnie to co myślą. Natomiast w Japonii panuje wysoki kontekst, ludzie nie mówią wprost, każdy domyśla się, co konkretnie dana osoba miała na myśli. Taka osoba może odebrać zachowanie Niemców jako potencjalnie konfliktowo-konfrontacyjne. W rzeczywistości jest to jedynie kwestia kultury. Pamiętając o tym można uniknąć niepotrzebnych konfliktów.
• Przekaż zespołowi, jak istotna jest znajomość, szanowanie i akceptowanie innej kultury, aby wspólnie dążyć do postawionego sobie celu. Efektywność w komunikacji na pewno przyśpieszy współpracę i sprawi, że będzie bardziej satysfakcjonująca. Pokaż zespołowi konkretny przykład, w którym jednostka bądź zespół/firma czerpie zysk z międzykulturowości. Przykładowo, Niemcy przez bycie bezpośrednimi są świetnymi negocjatorami i potrafią wynegocjować korzystniejsze kontrakty. Natomiast z osoby z kultury latynoamerykańskiej często mają luźniejsze podejście do realizacji celów, ale za to dbają o codzienną dawkę dobrego humoru w zespole.
• Jak pokazują powyższe przykłady, znajomość wpływu stereotypów zarówno na ocenę innych jak i sytuacji, jest przydatna w uniknięciu barier komunikacyjnych i dążeniu do efektywnej komunikacji.

Autor: Weronika Fryszkiewicz

Bibliografia:
1. Wojciszke, B. (2011). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

2. Bedyńska, S., Dreszer, J. (2006). Wyśmiej stereotyp! Czynniki redukujące zagrożenie stereotypem. Psychologia Społeczna, 02, 88-95.